Partnerzy serwisu:
Uważany dotychczas za dość stabilny, rynek budowlany w okresie ostatnich miesięcy uległ istotnemu rozchwianiu. Ceny materiałów budowlanych oraz robocizny gwałtownie rosną, zwiększając się w okresie ostatniego kwartału o kilkanaście procent.

W takiej sytuacji wykonawcy, którzy już mają zawarte umowy wywierają na inwestorów presję aby wyrazili zgodę na podwyższenie ceny realizacji zamówienia, zwłaszcza w przypadku kontraktów długoterminowych np. dotyczących budowy dużych obiektów infrastrukturalnych. Problem dotyczy zwłaszcza tych wykonawców, którzy dążąc do uzyskania zamówienia publicznego obliczyli cenę realizacji zamówienia z niską marżą tak aby oferta była możliwie najtańsza. Nieprzewidziany uprzednio tak znaczny wzrost cen spowodował, że dużą część realizowanych zamówień przestała być rentowna. Coraz większa liczba przedsiębiorców budowlanych nosi się z zamiarem zejścia z placu budowy w przypadku gdy inwestorzy nie wyrażą zgody na wzrost ceny realizacji zamówienia.

Tymczasem opierając się na przepisach zawartych w ustawie Prawo zamówień publicznych zamawiający mają duże wątpliwości czy podniesienie ceny realizacji zamówienia jest dopuszczalne w sytuacji wzrostu cen materiałów budowlanych.

Widząc, iż sprawa wzrostu cen w budownictwie w sposób znaczący oddziałuje na dużą liczbę zarówno wykonawców jak i zamawiających Urząd Zamówień Publicznych wydał opinię w przedmiocie dopuszczalności zmiany umowy o zamówienie publiczne. W wydanej opinii Urząd Zamówień Publicznych przywołuje art. 144 ust. 1 Prawa zamówień publicznych zgodnie z którym zakazuje się zmian postanowień zawartej umowy w stosunku do treści oferty, na podstawie której dokonano wyboru wykonawcy, chyba że konieczność wprowadzenia takich zmian wynika z okoliczności, których nie można było przewidzieć w chwili zawarcia umowy, lub zmiany te są korzystne dla zamawiającego. Jasnym jest, że wzrost ceny nie może być korzystny dla zamawiającego - zatem dla zastosowania art. 144 ust. 1 należy wykazać, że konieczność wprowadzenia zmian w treści umowy wynika z okoliczności, których nie można było przewidzieć w chwili jej zawarcia. Zdaniem UZP za okoliczność niemożliwą do wcześniejszego przewidzenia może być uznane między innymi zjawisko gospodarcze którego zaistnienie jest całkowicie niezależne od stron umowy. Przykładem takiego zjawiska może być np. istotny wzrost cen materiałów budowlanych, ograniczenie dostępności materiałów (co może stanowić argument za zmianą terminu wykonania umowy).

Opierając się na normie wyrażonej w art. 144 ust. 1 Prawa zamówień publicznych zamawiający może dokonać zmiany umowy poprzez podniesienie ceny realizacji zamówienia w sytuacji gdy doszło do nieprzewidzianego wzrostu cen materiałów budowlanych.

Poziom wzrostu cen powinien być uzgodniony pomiędzy stronami umowy, z uwzględnieniem zasady, że zamawiający nie ma obowiązku ponoszenia całkowitego wzrostu cen - część zwiększenia kosztów wykonania zamówienia niewątpliwie powinien ponieść również wykonawca, co wynika z normalnego ryzyka prowadzenia działalności gospodarczej.

Klauzule waloryzacyjne w treści umowy.

Aktualne rozchwianie rynku budowlanego powoduje, że ogłaszając nowe postępowanie o zamówienie publiczne, którego przedmiotem są roboty budowlane, zamawiający powinni rozważyć wprowadzenie do treści wzoru umowy klauzul waloryzacyjnych. Brak możliwości waloryzacji ceny wykonania zamówienia spowoduje, że wykonawcy ryzyko wzrostu cen przeniosą na inwestora. W konsekwencji może to doprowadzić do unieważnienia przetargu z powodu cen realizacji zamówienia wyższych niż możliwości finansowe zamawiającego. Celem zminimalizowania tego typu ryzyka zasadnym jest, już na etapie ogłaszania przetargu, określenie zasad indeksacji ceny realizacji zamówienia. W odniesieniu do robót budowlanych najlepszym rozwiązaniem wydaje się oparcie waloryzacji o określone katalogi cen materiałów budowlanych dla określonego przez zamawiającego koszyka materiałów budowlanych i robocizny. Proponowane rozwiązanie jest zgodne z przepisami ustawy Prawo zamówień publicznych oraz korzystne dla obu stron umowy o zamówienie publiczne.

Podstawa prawna:

- ustawa z dnia 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówień publicznych (tekst jednolity: Dz. U. z 2006 r. Nr 164 poz. 1163 z późn. zm.).

- w opracowaniu wykorzystano opinię Urzędu Zamówień Publicznych dostępną pod adresem www.uzp.gov.pl