Partnerzy serwisu:
Kontakt

Brak opłaty za klauzulę wykonalności wyroku sądu administracyjnego - analiza uchwały SN

Licytacje, upadłości, restrukturyzacje
dr Tomasz Góra
Czy od wniosku o nadanie klauzuli wykonalności wyrokowi sądu administracyjnego pobiera się opłatę sądową? (Fot. Shutterstock)
Czy wniosek o nadanie klauzuli wykonalności wyrokowi sądu administracyjnego powinien być objęty obowiązkiem wniesienia opłaty sądowej?

W świetle najnowszej uchwały Sądu Najwyższego problem ten doczekał się odpowiedzi i rozstrzygnięcia. Analiza tego stanowiska jest istotna dla praktyków prawa, a także dla podmiotów społecznych, gospodarczych i organów administracyjnych. 

Problem opłaty za wniosek o klauzulę wykonalności: tło sporu i casus Fundacji "I."

Praktyka sądowa ostatnich lat ujawniła poważną wątpliwość dotyczącą kwalifikacji prawnej wniosku o nadanie klauzuli wykonalności wyrokowi sądu administracyjnego. Kwestię tę uwidoczniła sprawa prowadzona przez Fundację "I." z Warszawy przeciwko Prezydentowi Miasta Stołecznego Warszawy, dotycząca egzekucji zasądzonych kosztów postępowania. 

Ogłoszenia z kategorii Syndycy i Komornicy

Zobacz wszystkie ogłoszenia Syndycy i Komornicy (181)

Fundacja wystąpiła z wnioskiem o nadanie klauzuli wykonalności wyrokowi wojewódzkiego sądu administracyjnego. Referendarz sądowy wezwał do uiszczenia opłaty w wysokości 50 zł, traktując taki wniosek na równi z wnioskami dotyczącymi innych tytułów egzekucyjnych. Fundacja zakwestionowała zasadność żądania opłaty, podnosząc argument, że wyrok sądu administracyjnego powinien być traktowany na równi z wyrokiem sądu powszechnego, co wyłącza obowiązek zapłaty. 

Sąd Najwyższy, rozpoznając przedstawione zagadnienie prawne, w uchwale z dnia 30 kwietnia 2024 r., sygn. III CZP 51/23, jednoznacznie przesądził, że od wniosku o nadanie klauzuli wykonalności wyrokowi sądu administracyjnego nie pobiera się opłaty sądowej. 

Uzasadnienie Sądu Najwyższego: dlaczego brak opłaty za klauzulę wykonalności

W uzasadnieniu Sąd Najwyższy przeprowadził analizę systemową i funkcjonalną pojęcia "orzeczenia sądu" w polskim porządku prawnym. Wskazano, że termin ten obejmuje wszystkie instytucje wymiaru sprawiedliwości przewidziane w Konstytucji RP, tj. sądy powszechne, administracyjne, wojskowe oraz Sąd Najwyższy. Brak ustawowego rozróżnienia przesądza o konieczności jednolitego traktowania wyroków bez względu na rodzaj sądu, który je wydał. 

Sąd Najwyższy zwrócił też uwagę na charakter postępowania klauzulowego. Jego celem nie jest merytoryczna kontrola treści tytułu egzekucyjnego, lecz formalne stwierdzenie zdolności tytułu do egzekucji. W przypadku wyroków sądów administracyjnych procedura ta nie odbiega zakresem od procedury dotyczącej wyroków pochodzących od sądów cywilnych, co dodatkowo przemawia przeciwko obciążaniu wnioskodawców dodatkowymi kosztami. 

Sąd podkreślił również zasady racjonalności ustawodawcy i ochrony praw podmiotowych. Skoro celem nadania klauzuli jest zapewnienie skuteczności wyroku, nie powinno się utrudniać tego procesu przez wprowadzanie nieuzasadnionych barier finansowych.  

Jeżeli posiadasz wyrok sądu administracyjnego i chcesz zaopatrzyć go w klauzulę wykonalności, musisz wiedzieć, że wniosek o nadanie klauzuli wykonalności nie podlega opłacie sądowej. W sytuacji odmiennej praktyki warto powołać się bezpośrednio na uchwałę Sądu Najwyższego III CZP 51/23. 

Uchwała ta ma znaczenie dla praktyki sądowej postępowań w przedmiocie nadania klauzuli wykonalności – zmniejsza koszty dochodzenia roszczeń, przyczynia się do przyspieszenia postępowań oraz zapewnia jednolitą wykładnię przepisów o kosztach sądowych w sprawach dotyczących tytułów egzekucyjnych, którymi są wyroki sądów administracyjnych.