Sposoby zatrudniania pracowników samorządowych

• w starostwie powiatowym: starosta, wicestarosta i inni członkowie zarządu powiatu (jeśli statut powiatu to przewiduje), 

• w urzędzie gminy: wójt, burmistrz lub prezydent miasta, 

• w związkach jednostek samorządowych (np. współpracujących gminach): przewodniczący zarządu związku i pozostali członkowie zarządu, jeśli tak stanowi statut związku, 

• w urzędzie m.st. Warszawy: burmistrz dzielnicy, jego zastępca oraz inni członkowie zarządu dzielnicy. 

2. Zatrudnienie na podstawie powołania

Na podstawie powołania są zatrudniani niektórzy pracownicy wyższego szczebla w urzędach, którzy pełnią istotne funkcje, ale nie są wybierani w wyborach. Należą do nich: 

• zastępca wójta (burmistrza, prezydenta miasta), 

• skarbnik gminy, powiatu lub województwa. 

Powołanie oznacza, że dana osoba jest wyznaczona na stanowisko przez odpowiedniego przełożonego, np. burmistrza lub marszałka województwa. 

3. Zatrudnienie na podstawie umowy o pracę

Większość pracowników samorządowych jest zatrudniana właśnie w tej formie. Dotyczy to wielu stanowisk, począwszy od urzędników niższego szczebla, aż po kierowników różnych działów. Przykłady stanowisk obsadzanych na podstawie umowy o pracę to: 

• dyrektorzy i naczelnicy wydziałów, 

• kierownicy działów i referatów, 

• inspektorzy, referenci oraz inne stanowiska urzędnicze. 

Umowa o pracę to najczęściej spotykana forma zatrudnienia w samorządach, obejmująca zarówno pracowników administracyjnych, jak i technicznych oraz pomocniczych. 

Wymogi dla pracowników zatrudnianych na podstawie wyboru lub powołania 

Pracownikiem samorządowym zatrudnionym na podstawie wyboru lub powołania może być osoba, która: 

• jest obywatelem polskim, 
• nie była skazana prawomocnym wyrokiem sądu za umyślne przestępstwo ścigane z oskarżenia publicznego lub przestępstwo skarbowe. 

 Wyjątki dotyczące zatrudniania cudzoziemców

Istnieją dwa wyjątki, które pozwalają na zatrudnianie osób nieposiadających obywatelstwa polskiego: 

1. Obywatele Unii Europejskiej oraz innych państw, którzy na mocy umów międzynarodowych mogą pracować w Polsce, mogą być zatrudniani na niektórych stanowiskach urzędniczych. Pracodawca musi w ogłoszeniu o naborze zaznaczyć, na które stanowiska mogą się oni ubiegać. 

2. Osoby niebędące obywatelami polskimi mogą być zatrudnione na stanowiskach, które nie wiążą się z udziałem w wykonywaniu władzy publicznej lub ochronie interesów państwa, pod warunkiem, że posiadają znajomość języka polskiego potwierdzoną odpowiednim certyfikatem. 

Kto nie jest pracownikiem samorządowym? 

Nie wszystkie osoby pracujące w jednostkach samorządowych są uznawane za pracowników samorządowych. Przykłady takich osób to: 

• pracownicy podmiotów leczniczych (np. szpitali), które mają osobowość prawną odrębną od samorządu, 

• nauczyciele – zasady ich zatrudnienia są regulowane przez ustawę Karta Nauczyciela, 

• muzealnicy (np. kustosze, adiunkci) – zatrudniani na podstawie ustawy o muzeach, 

• pracownicy placówek kultury – ich status również jest regulowany odrębnymi przepisami. 

Podsumowując, pracownicy samorządowi mogą być zatrudniani na podstawie wyboru, powołania lub umowy o pracę, w zależności od pełnionej funkcji. Jednak nie wszyscy pracujący w jednostkach samorządowych są pracownikami samorządowymi – niektóre grupy zawodowe podlegają odrębnym regulacjom prawnym.