Partnerzy serwisu:
Kontakt

Obowiązki i prawa funkcjonariusza Policji

Praca w sektorze publicznym
dr Tomasz Góra
Policjanci zabezpieczają uroczystości na Krakowskim Przedmieściu w Warszawie (Fot. Sławomir Kamiński / Agencja Wyborcza.pl)
Czym dokładnie zajmuje się funkcjonariusz Policji i jakie ma prawa? Jakie zadania spoczywają na nim każdego dnia i jakie uprawnienia przysługują mu przy ich realizacji? To pytania istotne nie tylko dla samych policjantów, lecz także dla ich przełożonych i obywateli, którzy codziennie stykają się z działaniami tej formacji.

Zgodnie z ustawą o Policji, formacja ta stanowi umundurowaną i uzbrojoną strukturę służącą społeczeństwu, powołaną do ochrony bezpieczeństwa ludzi oraz utrzymania porządku publicznego. Z tego też powodu policjant nie tylko reprezentuje państwo, ale również jest odpowiedzialny za zapewnienie ładu publicznego. 

Podstawowe obowiązki funkcjonariusza Policji

Obowiązki funkcjonariusza Policji obejmują przede wszystkim: 

  • ochronę życia, zdrowia i mienia obywateli; 
  • zapewnienie porządku publicznego, spokoju w miejscach publicznych i środkach komunikacji; 
  • przeciwdziałanie przestępstwom i wykroczeniom; 
  • wykrywanie przestępstw i ściganie ich sprawców; 
  • kontrolę przestrzegania przepisów porządkowych i administracyjnych. 

Policjant, realizując powyższe zadania, ma obowiązek szanować godność ludzką oraz przestrzegać praw człowieka. Co więcej, jego działania muszą mieć podstawę prawną i być proporcjonalne do celu, jaki chce osiągnąć. 

Uprawnienia policjanta

Uprawnienia funkcjonariusza Policji mają charakter narzędziowy – służą bowiem skutecznej realizacji powyższych obowiązków. Należą do nich m.in.: 

  • legitymowanie osób w celu ustalenia tożsamości; 
  • zatrzymywanie osób, w tym sprawców przestępstw oraz osób stwarzających zagrożenie; 
  • przeszukiwanie osób, pomieszczeń i pojazdów; 
  • stosowanie środków przymusu bezpośredniego i broni palnej w sytuacjach określonych w przepisach; 
  • pobieranie odcisków palców lub wymazów DNA, jeśli jest to niezbędne. 

Wszelkie czynności podejmowane przez policjanta muszą być dokumentowane, a ich legalność może podlegać kontroli zarówno sądowej, jak i wewnętrznej (np. przez Biuro Spraw Wewnętrznych). 

Przywileje policjantów

Przywileje funkcjonariusza Policji są elementem rekompensaty za szczególny charakter służby. Obejmują one m.in.: 

• prawo do wcześniejszego przejścia na emeryturę na zasadach określonych w odrębnych przepisach; 

• uprawnienia do korzystania z bezpłatnej opieki zdrowotnej w placówkach MSWiA; 

• dodatki służbowe oraz mundurowe; 

• nagrody i wyróżnienia za wzorowe wykonywanie obowiązków; 

• możliwość korzystania z pomocy mieszkaniowej lub zakwaterowania internatowego; 

• dodatkowe uposażenie za służbę w warunkach szkodliwych, niebezpiecznych lub uciążliwych. 

Te przywileje wynikają z faktu, że policjanci pełnią służbę w systemie dyspozycyjnym, często w godzinach nocnych, świątecznych i w warunkach zwiększonego ryzyka dla zdrowia i życia. 

Znajomość praw i obowiązków funkcjonariusza Policji jest kluczowa nie tylko dla samych policjantów, lecz także dla ich przełożonych, którzy odpowiadają za nadzór nad ich działaniami. Prawidłowa interpretacja przepisów zapobiega przekroczeniu uprawnień i umożliwia skuteczne wykonywanie ustawowych zadań.  

  • Jak zostać policjantem? Etapy rekrutacji i wymagania formalne

    praca w policji
    dr Tomasz Góra
    Planujesz pracę w Policji? Zastanawiasz się, jak wygląda rekrutacja i jakie warunki musisz spełnić? Sprawdź, jak przebiega nabór według aktualnych przepisów ustawy o Policji i dowiedz się, jakich formalności należy dopełnić, by zasilić szeregi tej formacji.
    Aby zostać policjantem, trzeba spełnić określone wymogi formalne i przejść przez wieloetapowy i wymagający proces rekrutacyjny.

  • Służba przygotowawcza w Policji: przewodnik dla kandydata

    praca w policji
    dr Tomasz Góra
    Zastanawiasz się nad pracą w Policji? Czy wiesz, że zanim zostaniesz pełnoprawnym funkcjonariuszem, musisz przejść przez służbę przygotowawczą? Dla wielu kandydatów to zaskoczenie - myślą, że wystarczy dostać się do formacji i od razu ma się stałą pracę.
    Służba przygotowawcza to pierwszy etap w życiu zawodowym każdego policjanta.

  • Odpowiedzialność dyscyplinarna w Policji

    postępowanie dyscyplinarne
    dr Tomasz Góra
    Policjanci są zobowiązani do przestrzegania przepisów prawa, zasad etyki zawodowej oraz wykonywania poleceń przełożonych. Naruszenie tych obowiązków skutkuje odpowiedzialnością dyscyplinarną, która ma na celu zapewnienie porządku służbowego oraz odpowiedniego standardu zachowania funkcjonariuszy Policji.
    Policjant ponosi odpowiedzialność dyscyplinarną za naruszenie dyscypliny służbowej lub nieprzestrzeganie zasad etyki zawodowej.

  • Struktura stopni policyjnych i zasady awansu w Policji

    Praca w sektorze publicznym
    dr Tomasz Góra
    Jak skonstruowany jest system stopni policyjnych w Polsce i jakie mechanizmy regulują ścieżkę awansu zawodowego funkcjonariuszy Policji? Jakie warunki muszą być spełnione, by uzyskać wyższy stopień i w jakich okolicznościach może dojść do jego obniżenia lub utraty?
    System stopni policyjnych w Polsce oparty jest na strukturze sześciu korpusów.