Partnerzy serwisu:
Prawo zamówień publicznych w art. 465 wskazuje zasady bezpośredniej zapłaty wynagrodzenia podwykonawcy lub dalszemu podwykonawcy usług zleconych podwykonawcy podczas realizacji robót budowlanych.

Pytanie

Zamawiający/Inwestor realizuje inwestycję dotyczącą wykonania robót budowlanych budowy budynku. W ramach realizacji tych robót wykonawca dokonał skutecznego zgłoszenia podwykonawców na określone roboty (odrębny podwykonawca na roboty elektryczne, odrębny podwykonawca na roboty sanitarne i odrębny podwykonawca na roboty dotyczące wykonania ścian/sufitów) oraz dokonał zgłoszenia podwykonawcy, który pełnił obowiązki kierownika budowy. Niestety generalny wykonawca popadł w tarapaty finansowe – podwykonawcy zaczęli zgłaszać się do inwestora o dokonanie bezpośredniej zapłaty wymagalnego wynagrodzenia im przysługującego. W między czasie doszło także do odstąpienia od umowy przez Inwestora. Pojawił się problem rozliczenia wynagrodzenia kierownika budowy (będącego podwykonawcą). Zamawiający dokonał już zapłaty części wynagrodzenia dla tego podwykonawcy (kierownika budowy), ponieważ zgodnie z zaakceptowaną przez Inwestora umową podwykonawca ten w umowie miał przewidziane płatności częściowe tego wynagrodzenia. Zamawiający dotychczas zapłacił ok 50 % wynagrodzenia określonego w umowie temu podwykonawcy. Biorąc pod uwagę fakt, że umowa z generalnym wykonawcą na roboty budowlane nie jest zrealizowana (zamawiający odstąpił od umowy i jest aktualnie na etapie inwentaryzacji wykonanych robót) oraz że w kosztorysie załączonym do umowy z generalnym wykonawcą (który miał służyć zamawiającemu do rozliczenia w przypadku np. robót niewykonanych) nie ma pozycji dotyczącej wycenionego wynagrodzenia za usługi kierownika budowy – jak rozliczyć wynagrodzenie podwykonawcy pełniącego funkcje kierownika budowy. Czy w tym zakresie obowiązujący jest (jakiś) limit w kontekście art. 647(1) par. 3 KC, gdzie odpowiedzialność inwestora za zapłatę podwykonawcy wynagrodzenia jest ograniczona do wysokości wynagrodzenia należnego wykonawcy za roboty budowlane? Czy w takim przypadku zamawiający może zapłacić całe należne podwykonawcy wynagrodzenie – czy jednak powinien ustalić inny algorytm rozliczenia tego wynagrodzenia podwykonawcy.

Odpowiedź

Prawo zamówień publicznych w art. 465 wskazuje zasady bezpośredniej zapłaty wynagrodzenia podwykonawcy lub dalszemu podwykonawcy usług zleconych podwykonawcy podczas realizacji robót budowlanych. Regulacji takich nie zawiera ustawa Kodeks cywilny, w którym wskazano zasady odpowiedzialności zamawiającego, wykonawcy, podwykonawcy lub dalszego podwykonawcy z tytułu wykonanych robót budowlanych.

Kwestie związane z bezpośrednią zapłatą wynagrodzenia podwykonawcy lub dalszemu podwykonawcy przez zamawiającego w przypadku uchylenia się od obowiązku zapłaty przez wykonawcę, reguluje Prawo zamówień publicznych (Pzp). 

Uwagi wykonawcy przed wypłatą wynagrodzenia

Odnosząc przepisy art. 465 ustawy Pzp do opisanego przypadku dotyczącego usług zleconych podwykonawcy podczas realizacji robót budowlanych, zamawiający ma obowiązek dokonać bezpośredniej zapłaty wymagalnego wynagrodzenia przysługującego podwykonawcy lub dalszemu podwykonawcy, który zawarł przedłożoną zamawiającemu umowę o podwykonawstwo tych usług. Wynagrodzenie, to dotyczy wyłącznie należności powstałych po przedłożeniu zamawiającemu poświadczonej za zgodność z oryginałem kopii umowy o podwykonawstwo, której przedmiotem są usługi. Bezpośrednia zapłata obejmuje wyłącznie należne wynagrodzenie, bez odsetek, należnych podwykonawcy.

Zamawiający, przed dokonaniem bezpośredniej zapłaty, jest obowiązany umożliwić wykonawcy zgłoszenie, pisemnie, uwag dotyczących zasadności bezpośredniej zapłaty wynagrodzenia podwykonawcy lub dalszemu podwykonawcy. W przypadku zgłoszenia uwag, w terminie wskazanym przez zamawiającego, zamawiający może:

1) nie dokonać bezpośredniej zapłaty wynagrodzenia podwykonawcy lub dalszemu podwykonawcy, jeżeli wykonawca wykaże niezasadność takiej zapłaty albo

2) złożyć do depozytu sądowego kwotę potrzebną na pokrycie wynagrodzenia podwykonawcy lub dalszego podwykonawcy, w przypadku istnienia zasadniczej wątpliwości zamawiającego co do wysokości należnej zapłaty lub podmiotu, któremu płatność się należy, albo

3) dokonać bezpośredniej zapłaty wynagrodzenia podwykonawcy lub dalszemu podwykonawcy, jeżeli podwykonawca lub dalszy podwykonawca wykaże zasadność takiej zapłaty.

Potwierdzenie wysokości wynagrodzenia podwykonawcy przez wykonawcę

W opisanej sytuacji, podwykonawca usług w zakresie pełnienia funkcji kierownika budowy powinien więc otrzymać zapłatę bezpośrednio od zamawiającego, wyłącznie jeżeli wynagrodzenie przysługującego podwykonawcy jest wymagalne, czyli potwierdzą się łącznie przesłanki:

* zawarł przedłożoną zamawiającemu umowę o podwykonawstwo tych usług;

* wysokość należnego wynagrodzenia została potwierdzona przez wykonawcę, tj. wykonawca nie zgłosił do niej uwag, z zastrzeżeniem, że w przypadku zgłoszenia uwag przez wykonawcę,

podwykonawca ma możliwość samodzielnie wykazać zamawiającemu zasadność takiej zapłaty (np. przedkładając nieopłacone faktury za wykonane usługi oraz wezwania do zapłaty z potwierdzeniem ich odbioru przez wykonawcę).

Ważne! W przypadku potwierdzenia wymagalności zapłaty, zamawiający ma obowiązek wypłaty podwykonawcy usług, całej należnej kwoty bez dokonywania jakichkolwiek przeliczeń i potrąceń.

Podstawa prawna

Art. 465 Ustawy z 11 września 2019 r. – Prawo zamówień publicznych (tekst jedn.: Dz.U. z 2022 r. poz. 1710). 

* Iwona Bujak – praktyk z wieloletnim doświadczeniem w stosowaniu Prawa zamówień publicznych (od 1994 r.), pracownik wydziału zamówień publicznych jednej z największych instytucji zamawiających w Polsce.