Praca na wakacje. Orzeczenie lekarskie potrzebne jest nawet do pracy na zmywaku

Do jakiej pracy potrzebne jest orzeczenie do celów sanitarno-epidemiologicznych?

– Orzeczenie takie konieczne jest nie tylko do podjęcia pracy w branży gastronomicznej, ale także np. spożywczej. Dokument taki wymagany jest nie tylko od kucharza, kelnera, piekarza czy pracownika sklepu spożywczego, ale też np. od hostessy czy osoby wykładającej towar na półkach w supermarkecie. W przypadku osób zatrudnionych w gastronomii jest wymagane także od pracowników zajmujących się myciem naczyń czy pojemników na żywność.

Konieczność posiadania orzeczenia dotyczy również pracowników branży medycznej, oświaty, a także kosmetyczek i fryzjerów. Przypominamy o tym, bo obowiązek ten dotyczy nie tylko pracowników, ale także osób chcących podjąć naukę któregoś z tych zawodów.

Kto może wydać orzeczenie do celów sanitarno-epidemiologicznych?

– Orzeczenie takie wydaje lekarz medycyny pracy bądź lekarz podstawowej opieki zdrowotnej (POZ). Robi to na podstawie aktualnych wyników badań laboratoryjnych. Jeśli myślisz o pracy na wakacje, to zatroszcz się o takie orzeczenie już teraz, bo na wyniki badań będziesz musiał poczekać.

Jakie badania będę musiał wykonać?

– To badanie kału w kierunku nosicielstwa pałeczek salmonella i shigella u osób zdrowych, najczęstszych patogenów przenoszonych drogą pokarmową. By wykonać takie badanie, musisz skontaktować się z najbliższą stacją sanitarno-epidemiologicznej lub innym laboratorium, w którym wykonywane są takie procedury. Potrzebne ci będzie zlecenie na badanie. Druk dostępny jest w laboratoriach, a także na stronach internetowych stacji sanitarno-epidemiologicznych.

Do pobrania próbek potrzebne będą ci trzy wymazówki. Możesz je kupić w laboratorium, a także w aptece.

Próbki kału z trzech kolejnych dni, pobrane za pomocą wymazówek, wkładasz do probówek. Na każdej probówce musisz umieścić swoje imię i nazwisko, a także datę i godzinę pobrania próbki; te informacje powinny się znaleźć również w zleceniu. Do czasu przekazania do badania probówki musisz przechowywać w chłodnym miejscu. 

Wszystkie trzy próbki musisz dostarczyć do laboratorium, najpóźniej w ciągu 60 godzin od daty pobrania pierwszej z nich. Ile trzeba poczekać na wynik? Powiatowa Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w Miechowie informuje, że analiza próbek trwa zazwyczaj ok. 7-10 dni, jednak czas ten może się wydłużyć. Wojewódzka Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w Poznaniu informuje np. o terminie do 7 dni.

Mam 17 lat. Czy mogę sam zgłosić się na badanie?

– Osoby powyżej 16. roku życia traktowane są w tym przypadku jak osoby dorosłe, możesz sam dostarczyć próbki. Jeśli poprosisz o ich dostarczenie np. mamę, musi mieć twoje pisemne upoważnienie. W przypadku osób w wieku od 13 do 16 lat, próbki dostarcza rodzic w obecności dziecka lub sam rodzic, ale wtedy z aktem urodzenia dziecka. Jeśli próbki dostarcza inna osoba niż rodzic, np. babcia lub pełnoletnie rodzeństwo, musi posiadać upoważnienie od rodzica dziecka. Wszystkie te zasady dotyczą także potem odbioru wyników.

Jak odbiorę wyniki?

– Sposób odbioru wyników to już sprawa konkretnego laboratorium. "Sprawozdanie z badań można odebrać poprzez platformę internetową do odbioru wyników na podstawie daty urodzenia lub numeru PESEL i otrzymanego kodu kreskowego. Możliwy również odbiór osobisty lub przez osobę z pisemnym upoważnieniem" – informuje np. Wojewódzka Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w Poznaniu. Z wynikiem zgłaszasz się do lekarza.

Ile zapłacę za badanie?

– Jeśli na badania skieruje cię pracodawca lub zlecający pracę, to on ponosi ich koszt.  W przypadku, gdy badania odbywają się na twój wniosek, wydatek spada na ciebie. W sanepidzie w Poznaniu zapłacisz np. 165 zł.

Co umieszcza lekarz w orzeczeniu?

– Na podstawie wyniku badania, lekarze może ci wystawić orzeczenie:

• o zdolności do wykonywania prac, przy wykonywaniu których istnieje możliwość przeniesienia zakażenia lub choroby zakaźnej na inne osoby,
• o czasowych i trwałych przeciwwskazaniach do wykonywania prac, przy wykonywaniu których istnieje możliwość przeniesienia zakażenia lub choroby zakaźnej na inne osoby.

Musisz pamiętać o tym, że na podstawie wyników badań i przeprowadzonego wywiadu lekarz może zlecić dodatkowe badania, np. krwi, moczu czy RTG klatki piersiowej.

Jak długo będzie ważne moje orzeczenie?

– Przepisy nie precyzują, jak często powinno być wykonywane badanie. Decyzję wydaje lekarz, biorąc m.in. pod uwagę specyfikę wykonywanej pracy. W praktyce są zarówno orzeczenie wydawane bez wyznaczonego terminu, jak i na 2-3 lata.