Kategorie i rodzaje egzekucji sądowej - egzekucja świadczeń pieniężnych

Kategorie i rodzaje egzekucji sądowej

Egzekucję sądową można podzielić na dwie kategorie: egzekucję świadczeń pieniężnych i egzekucję świadczeń niepieniężnych.

Część I. Egzekucja świadczeń pieniężnych

W egzekucji świadczeń pieniężnych wyróżniamy:

1) Egzekucję z ruchomości. Przedmiotem tej egzekucji jest przedmiot materialny niebędący nieruchomością lub jej częścią składową. Rzecz ruchomą należącą do dłużnika może stanowić, np.: pojazd, maszyna itd. Przepisy o egzekucji z ruchomości stosuje się również odpowiednio do egzekucji ze zwierząt. Do egzekucji z ruchomości dochodzi poprzez jej zajęcie przez komornika sądowego, opis i oszacowanie oraz sprzedaż zazwyczaj w trybie publicznej licytacji. W niektórych przypadkach do oszacowania ruchomości powołuje się biegłego.
2) Egzekucję z wynagrodzenia za pracę. Przedmiotem tej egzekucji jest niepobrane, a przysługujące dłużnikowi wynagrodzenie za pracę. Egzekucji podlegają wszelkie wypłaty związane ze stosunku pracy. Egzekucja z wynagrodzenia za pracę realizowana jest z zachowaniem wyłączeń i ograniczeń, co oznacza, że tylko część wynagrodzenia zostaje potrącona dłużnikowi.
3) Egzekucję z rachunku bankowego. Przedmiotem egzekucji jest wierzytelność dłużnika będącego posiadaczem rachunku bankowego, którą posiada wobec banku. Egzekucji podlega wyplata środków z rachunku bankowego. W niektórych przypadkach egzekucja z wierzytelności rachunku bankowego dokonywana jest w całości, obejmując wszystkie środki znajdujące się na rachunku, a w niektórych – jest realizowana z zachowaniem kwoty wolnej od egzekucji.
4) Egzekucję z innych wierzytelności. Przedmiotem egzekucji są inne wierzytelności, przysługujące dłużnikowi poza wierzytelnościami nazwanymi, takimi jak np. wynagrodzenie za pracę, z rachunku bankowego itd. Wierzytelności te nie zostały sprecyzowane, ponieważ mogą wynikać z różnych stosunków prawnych np. umownych: najmu, dzierżawy, zlecenia, dzieła, pożyczki, ubezpieczenia itd.
5) Egzekucję z innych praw majątkowych. Przedmiotem egzekucji mogą być: prawa autorskie i prawa pokrewne, prawa z zakresu własności przemysłowej, udziały wspólnika w spółce handlowej, prawa majątkowe akcjonariusza.
6) Egzekucję z nieruchomości. Jest ona najbardziej doniosłym sposobem egzekucji, a także najbardziej dolegliwym dla dłużnika, ponieważ zazwyczaj jest to najwartościowszy składnik jego majątku. Z reguły jest stosowana przy egzekucji wyższych należności. Egzekucja z nieruchomości zawsze wymaga odrębnego wniosku wierzyciela. Jest najbardziej rozbudowana pod względem proceduralnym. Jej najważniejszymi etapami są: zajęcie wraz z wpisem ostrzeżenia do księgi wieczystej, opis i oszacowanie nieruchomości, sprzedaż nieruchomości w drodze publicznej licytacji (od niedawna także elektronicznej), przybicie, przysądzenie własności.
7) Egzekucję ze statków morskich. Przedmiotem egzekucji są statki morskie znajdujące się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Egzekucja ze statków morskich wpisanych do rejestru okrętowego przebiega według przepisów o egzekucji z nieruchomości, a pozostałych - według przepisów o egzekucji z ruchomości.
8) Egzekucja przez zarząd przymusowy. Przedmiotem egzekucji jest prowadzenie przez dłużnika działalności gospodarczej w formie przedsiębiorstwa lub gospodarstwa rolnego. Wyróżniamy też egzekucję przez sprzedaż przedsiębiorstwa lub gospodarstwa rolnego.
9) Egzekucję świadczeń alimentacyjnych. Nie jest ona egzekucją wyróżnioną ze względu na skierowanie jej do określonego składnika majątku dłużnika, a ze względu na charakter świadczeń podlegających egzekucji. Egzekucja w celu wyegzekwowania świadczeń alimentacyjnych jest dopuszczalna ze wszystkich składników majątku dłużnika. Jednak ze względu na szczególny rodzaj świadczeń ma charakter uprzywilejowany względem innych kategorii egzekucji. Ogólnie można stwierdzić, że w egzekucji świadczeń alimentacyjnych można więcej niż w innych egzekucjach. Jest ona bardziej dolegliwa dla dłużnika, np. w egzekucji z wynagrodzenia za pracę dopuszczalna jest egzekucja z całej kwoty wynagrodzenia bez zachowania kwoty wolnej, tak jak w przypadku egzekucji świadczeń niealimentacyjnych (minimalne wynagrodzenie za pracę), a egzekucja może być prowadzona do wysokości 3/5 wynagrodzenia (z całego wynagrodzenia). Natomiast egzekucja z wierzytelności rachunku bankowego odbywa się w pełnej wysokości bez zachowania kwoty wolnej.