Czy komornik może zająć środki zgromadzone w IKE lub IKZE?

W przeciwieństwie do innych aktów prawnych – np. ustawy o emeryturach i rentach z FUS, która w art. 140-141 określa granice potrąceń i wyłączenia spod egzekucji, ustawa o IKE i IKZE nie zawiera żadnego przepisu ograniczającego egzekucję komorniczą.

Nie ma w niej także regulacji podobnej do art. 833 § 6 Kodeksu postępowania cywilnego (kpc), który chroni świadczenia socjalne i emerytalne w określonym zakresie. Brak tego rodzaju wyłączenia oznacza, że środki zgromadzone na IKE lub IKZE mogą zostać zajęte w toku egzekucji, tak jak każde inne prawo majątkowe lub wierzytelność dłużnika.

Jak wygląda zajęcie IKE i IKZE w praktyce?

Zgodnie z art. 776 kpc podstawą egzekucji jest tytuł wykonawczy – najczęściej wyrok sądu opatrzony klauzulą wykonalności. Komornik prowadzi egzekucję z majątku dłużnika, o ile przepisy nie stanowią inaczej.

Środki zgromadzone w IKE i IKZE mają charakter praw majątkowych, a więc – w rozumieniu przepisów egzekucyjnych – podlegają zajęciu. Egzekucja taka odbywa się zgodnie z przepisami o egzekucji z innych praw majątkowych (art. 909 i następne kpc).

Art. 909 kpc stanowi, że egzekucję z innych praw majątkowych prowadzi się odpowiednio według przepisów o egzekucji z wierzytelności. Komornik może więc zająć wierzytelność przysługującą dłużnikowi wobec instytucji finansowej prowadzącej jego IKE lub IKZE (np. banku, towarzystwa funduszy inwestycyjnych, domu maklerskiego lub zakładu ubezpieczeń).

IKE i IKZE, mimo że mają charakter emerytalny, są dobrowolnymi formami prywatnego oszczędzania, a nie świadczeniem publicznoprawnym o charakterze socjalnym. Z tego powodu ustawodawca nie zdecydował się na przyznanie im ochrony przed egzekucją. Są one traktowane jak każdy inny majątek inwestycyjny – podobnie jak środki w funduszach inwestycyjnych, obligacjach czy akcjach.