Kogo obowiązuje zakaz prowadzenia działalności gospodarczej

Kodeks karny przewiduje, że sąd może zakazać prowadzenia określonej działalności, wykonywania zawodu czy zajmowania stanowiska. To tzw. środek karny (art. 39 pkt 2 k.k.). Zazwyczaj dzieje się to wtedy, gdy przestępstwo ma związek z daną działalnością. Przykład: ktoś prowadzi firmę budowlaną i popełnia poważne oszustwa związane z tą działalnością – sąd może zabronić mu prowadzenia tego typu biznesu. 
Zakaz może trwać od roku do 15 lat (art. 43 k.k.).  

Warto pamiętać, że takie zakazy nie dotyczą tylko jednoosobowych firm. Mogą dotknąć też menedżerów czy członków zarządów dużych spółek. Oznacza to, że osoba skazana nie tylko nie otworzy działalności, ale też nie będzie mogła pełnić ważnych funkcji w biznesie. 

Zakazy i ograniczenia prowadzenia działalności gospodarczej w Kodeksie spółek handlowych 

Kodeks spółek handlowych (k.s.h.) również wprowadza ograniczenia. Zgodnie z art. 18 § 1 k.s.h. jeśli ktoś został prawomocnie skazany za przestępstwa, m.in. przeciwko dokumentom, mieniu, obrotowi gospodarczemu czy przestępstwa podatkowe, nie może być członkiem zarządu, rady nadzorczej, komisji rewizyjnej ani likwidatorem.
Ten zakaz trwa przez 5 lat od uprawomocnienia się wyroku. (art. 18 § 3 k.s.h.). W praktyce oznacza to, że ktoś, kto np. został prawomocnie skazany za oszustwo podatkowe, przez kilka lat nie będzie mógł kierować spółką czy zasiadać w jej organach. 

Jeśli do KRS zostanie zgłoszona osoba objęta zakazem, sąd rejestrowy ma obowiązek zareagować – może odmówić wpisu albo wykreślić tę osobę z pełnionej funkcji. To sposób na ochronę rynku i innych uczestników obrotu gospodarczego. 

Takie przepisy powodują, że wspólnicy nie zawsze mogą powierzyć ważne funkcje dowolnej osobie. Nawet jeśli mają do kogoś zaufanie, prawo może ich ograniczyć, jeśli ta osoba ma kryminalną przeszłość związaną ze skazaniem za popełnienie określonych przestępstw. 

Prowadzenie firmy to nie tylko szansa na sukces, ale też obowiązek przestrzegania prawa. Złamanie przepisów może skończyć się zakazem prowadzenia działalności gospodarczej lub zasiadania w organach spółki – na wiele lat. Jeśli znajdziesz się w takiej sytuacji, najlepiej skonsultować się z prawnikiem. Więcej informacji znajdziesz w Kodeksie karnym (art. 39 i 43) oraz w Kodeksie spółek handlowych (art. 18). Warto o tym pamiętać, bo konsekwencje dotyczą nie tylko samych przedsiębiorców, ale i całego rynku.