Czy komornik może zająć konto w domu maklerskim?

Rachunek papierów wartościowych, podobnie jak rachunek maklerski, na którym zapisane są instrumenty finansowe, stanowi składnik majątku dłużnika i może być przedmiotem zajęcia. Podstawę prawną stanowi art. 911⁸ kpc, który wprowadza odrębny tryb egzekucji z instrumentów finansowych zapisanych na rachunku papierów wartościowych lub innym rachunku inwestycyjnym. 

Istota i zakres regulacji dotyczących egzekucji z instrumentów finansowych zapisanych na rachunku papierów wartościowych lub innym rachunku

Zgodnie z art. 911⁸ § 1 kpc egzekucja z instrumentów finansowych zapisanych na rachunku papierów wartościowych lub innym rachunku (np. rachunku inwestycyjnym prowadzonym przez dom maklerski) polega na ich zajęciu. W tym celu komornik: 

1. zawiadamia dłużnika, że nie wolno mu odbierać żadnego świadczenia, jak również rozporządzać, z wyjątkiem zleceń, o których mowa w art. 911⁸ § 2 kpc, zajętymi instrumentami finansowymi czy wartościami zebranymi na rachunku; 
2. zawiadamia podmiot prowadzący działalność maklerską, w którym dłużnik ma rachunek, o charakterze egzekwowanych świadczeń, jeżeli egzekucja dotyczy świadczeń, o których mowa w art. 773 § 2¹ kpc; 
3. wzywa podmiot prowadzący działalność maklerską, w którym dłużnik ma rachunek, by nie wykonywał dyspozycji dłużnika, z wyjątkiem zleceń, o których mowa w art. 911⁸ § 2 kpc, ani też nie wypłacał dłużnikowi pieniędzy ulokowanych na jego rachunku, lecz zajęte sumy pieniężne do wysokości egzekwowanej należności wydał komornikowi lub złożył na rachunek depozytowy Ministra Finansów. 

Oznacza to, że z chwilą doręczenia zawiadomienia dom maklerski (lub inny podmiot prowadzący rachunek inwestycyjny) ma obowiązek zablokować możliwość dysponowania środkami i instrumentami finansowymi przez dłużnika do wysokości wskazanej w zajęciu. 

Obowiązki domu maklerskiego w przypadku komorniczego zajęcia rachunku maklerskiego

Po otrzymaniu zawiadomienia o zajęciu rachunku maklerskiego dom maklerski: 

1. blokuje rachunek – uniemożliwia dłużnikowi sprzedaż, zakup lub wypłatę instrumentów finansowych; 
2. przekazuje komornikowi informacje o stanie rachunku, w tym o rodzaju i wartości instrumentów finansowych;
3. realizuje dalsze dyspozycje komornika, w szczególności przekazanie środków uzyskanych ze sprzedaży instrumentów na rachunek depozytowy komornika. 

Podmiot prowadzący rachunek odpowiada wobec wierzyciela za szkodę powstałą wskutek niewykonania obowiązków wynikających z zajęcia. 

Reasumując, komornik może zająć konto w domu maklerskim i przeprowadzić egzekucję z instrumentów finansowych zapisanych na rachunku papierów wartościowych lub innym rachunku inwestycyjnym. Podstawę prawną stanowi art. 911⁸ Kodeksu postępowania cywilnego, który szczegółowo reguluje sposób zajęcia oraz obowiązki domu maklerskiego. 

Z chwilą doręczenia zawiadomienia o zajęciu rachunku dom maklerski jest zobowiązany zablokować możliwość dysponowania środkami i przekazać komornikowi informacje o stanie rachunku.  

Egzekucja z rachunku w domu maklerskim to coraz częstsza forma działań komorniczych wobec osób inwestujących swoje oszczędności, a będących dłużnikami. Warto pamiętać, że środki ulokowane na rynku kapitałowym nie są objęte żadną szczególną ochroną – w razie zadłużenia mogą być w pełni wykorzystane na zaspokojenie roszczeń wierzycieli.