Zabezpieczenie roszczeń w trakcie procesu

Udzielenie zabezpieczenia roszczeń – kiedy można go żądać?

Niestety procesy sądowe są długie, czasami na ich zakończenie trzeba oczekiwać latami. Zabezpieczenie roszczeń przed lub w trakcie postępowania stwarza uprawnionemu możliwość przyszłego, pewnego zabezpieczenia się z majątku obowiązanego lub wykonania innego obowiązku. Dlatego też instytucja zabezpieczenia jest nieoceniona. Bez niej - mimo uzyskania korzystanego orzeczenia - niemożliwe byłoby jego skuteczne wykonanie, a tym samym zniweczony zostałby sądowy proces dochodzenia roszczeń.

Udzielenia zabezpieczenia roszczeń - zarówno pieniężnych jak i niepieniężnych - można żądać w każdej sprawie cywilnej podlegającej rozpoznaniu przez sąd lub sąd polubowny. Sąd może udzielić zabezpieczenia przed wszczęciem postępowania lub w jego toku.

Stronami postępowania w przedmiocie udzielenia zabezpieczenia roszczeń są: uprawniony i obowiązany. Udzielenia zabezpieczenia może żądać każda strona lub uczestnik postępowania, jeżeli uprawdopodobni roszczenie oraz interes prawny w udzieleniu zabezpieczenia. Zabezpieczenie udzielane jest na wniosek, a w wypadkach, w których postępowanie może być wszczęte z urzędu - także z urzędu.

Interes prawny w udzieleniu zabezpieczenia istnieje wtedy, gdy brak zabezpieczenia uniemożliwi lub poważnie utrudni wykonanie zapadłego w sprawie orzeczenia lub w inny sposób uniemożliwi lub poważnie utrudni osiągnięcie celu postępowania w sprawie. Należy przy tym podkreślić, że zabezpieczenie, co do zasady, nie może zmierzać do zaspokojenia roszczenia.

Zabezpieczenie roszczeń – kto je udziela?

Do udzielenia zabezpieczenia właściwy jest sąd, do którego właściwości należy rozpoznanie sprawy w pierwszej instancji. Udzielając zabezpieczenia przed wszczęciem postępowania w sprawie, sąd wyznacza termin, w którym pismo wszczynające postępowanie powinno być wniesione pod rygorem upadku zabezpieczenia. Termin ten nie może przekraczać dwóch tygodni.

Wniosek o udzielenie zabezpieczenia zgłoszony w toku postępowania rozpoznaje sąd tej instancji, w której toczy się postępowanie. Wyjątkiem jest tu sytuacja, gdy sądem tym jest Sąd Najwyższy. Wtedy o zabezpieczeniu orzeka sąd pierwszej instancji.

Wydane na posiedzeniu niejawnym postanowienie o odmowie udzielenia zabezpieczenia, jak również postanowienie o udzieleniu zabezpieczenia, które podlega wykonaniu przez organ egzekucyjny, oraz dalsze postanowienia dotyczące tego zabezpieczenia, sąd doręcza, co do zasady, tylko uprawnionemu. Natomiast obowiązanemu, postanowienie o udzieleniu zabezpieczenia - które podlega wykonaniu przez organ egzekucyjny - doręcza ten organ równocześnie z przystąpieniem do wykonania tego postanowienia.