Partnerzy serwisu:
W przypadku, gdy dłużnik udaremnia lub uszczupla zaspokojenia wierzyciela może mu grozić - poza egzekucją komorniczą - odpowiedzialność karna. W jakich przypadkach tak się dzieje i jaka kara za to czeka dłużnika?

Szczególną ochronę, jako podmioty, posiadają wierzyciele, którzy mogą występować zarówno, jako podmioty gospodarcze, przedsiębiorcy lub inne podmioty stosunków zobowiązaniowych, jak również osoby fizyczne uczestniczące w czynnościach cywilnoprawnych lub innych wywołujących skutki dla stosunków obligacyjnych. W postępowaniu egzekucyjnym pozycja wierzyciela jest dominująca, ponieważ to ten podmiot dysponuje tytułem wykonawczym przeciwko dłużnikowi. Wierzyciel jest uprawniony do wszczęcia postępowania egzekucyjnego, ma prawo kształtować i decydować o jego przebiegu. Pozycja dłużnika jest zależna od decyzji wierzyciela. Wierzyciel może, ale nie musi wszcząć postępowanie, może, ale nie musi stosować egzekucję z całości majątku dłużnika itd. Dłużnik jest podmiotem egzekwowanym w postępowaniu egzekucyjnym. Służą mu środki obrony przed niezgodną z prawem egzekucją, ale ciążą na nim obowiązki wynikające zarówno z toczącego się postępowania egzekucyjnego i przepisów regulujących to postępowanie, jak również podlega innym regulacjom prawnym. Poza czynnościami egzekucyjnymi podejmowanymi przez komornika sądowego w toku postępowania, dłużnikowi może w określonych przypadkach grozić odpowiedzialność karna.

Zgodnie z art. 300 § 1 Kodeksu karnego: „Kto, w razie grożącej mu niewypłacalności lub upadłości, udaremnia lub uszczupla zaspokojenie swojego wierzyciela przez to, że usuwa, ukrywa, zbywa, darowuje, niszczy, rzeczywiście lub pozornie obciąża albo uszkadza składniki swojego majątku, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3." Przestępstwo określone w art. 300 § 1 Kodeksu karnego może popełnić tylko dłużnik.

Zachowanie sprawcy przestępstwa określonego w art. 300 § 1 Kodeksu karnego będzie polegało na udaremnieniu lub uszczupleniu zaspokojenia wierzyciela. Chodzi tu o stan, w którym wierzyciel nie znajdzie zaspokojenia roszczenia w całości lub w części. Z kolei przez uszczuplenie zaspokojenia wierzyciela należy rozumieć uniemożliwienie zaspokojenia jego roszczenia w jakiejkolwiek części. Udaremnienie lub uszczuplenie ma być wykonywane poprzez usuwanie, ukrywanie, zbywanie, darowanie, niszczenie, obciążenie lub uszkodzenie składników majątku dłużnika.

Wobec powyższego, dłużnikowi nie wolno wyzbywać się majątku. Każdy taki przypadek może wywoływać, oprócz skutków dla toczącego się postępowania egzekucyjnego oraz względem wierzyciela, także skutki w obszarze prawa karnego. Dłużnik może zostać pociągnięty do odpowiedzialności karnej za popełnienie przestępstwa na szkodę wierzyciela z art. 300 § 1 Kodeksu karnego.

W sytuacji toczącego się postępowania egzekucyjnego dłużnik powinien stosować się do przepisów prawa i poleceń organu egzekucyjnego. Jest uprawniony do korzystania z wszelkich środków ochrony służących mu na podstawie Kodeksu postępowania cywilnego. Jednak nie może dokonywać czynności ze szkodą dla wierzyciela, albowiem może się narazić na wspomnianą wyżej odpowiedzialność karną.

  • Powództwa przeciwegzekucyjne- powództwo ekscydencyjne (interwencyjne). Co to jest i do czego służy?

    powództwo ekscydencyjne (interwencyjne)
    dr Tomasz Góra
    Powództwo ekscydencyjne (interwencyjne) w postępowaniu egzekucyjnym jest środkiem obrony przed naruszeniem praw osoby trzeciej. Komu przysługuje? Kiedy i gdzie je można wytoczyć?
    Sala sądowa (Fot. Tomasz Niesłuchowski / AG)
  • Zabezpieczenie roszczeń przed procesem

    zabezpieczenie roszczeń
    dr Tomasz Góra
    Na czym polega zabezpieczenie roszczeń pieniężnych? Co może zrobić sąd, kiedy przedmiotem zabezpieczenia nie jest roszczenie pieniężne? Kiedy zabezpieczeniem roszczeń może być zakaz publikacji? Między innymi na te pytania odpowiada druga część poradnika "Zabezpieczenie roszczeń przed procesem lub w trakcie procesu".
    Zabezpieczenie roszczeń przed procesem lub w trakcie procesu
  • Zabezpieczenie roszczeń w trakcie procesu

    zabezpieczenie roszczeń
    dr Tomasz Góra
    Zabezpieczenie roszczeń w postępowaniu cywilnym ma chronić powoda lub przyszłego wierzyciela przed wyzbyciem się majątku przez pozwanego lub przyszłego dłużnika.
    Budynek nr 5 'aresztowany' przez sąd jako zabezpieczenie roszczeń